Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleeğlenceli bir düzen bileğildir. Ahbaplık, topluluk zarfında insanoğluın cidden nasıl davrandıklarını bileğil, nasıl davranmaları icap ettiğini gösterir. Ahbaplık, namına uyulmak ve uygulanmak sinein vardır. Adalet kıymeti nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene vazetmek, maşeri yaşamın gerçekleşmesini getirmek ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin mukabilsına onaylama edilmesi ve uyulması gereken, kesinkes güzel kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle topluluk zarfında insanoğluın ekonomi ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her dakika mümkündür. “İşte hukuk, âdem davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir düzenek, bir bütündür.” İnsan-âdem, âdem-doğa ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru sinein evrensel ilkelerle güvence şeşna alınmasıdır. Ahbaplık, âdemiyet seviyesi sinein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birşu denli görüş ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, topluluk sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak belirten inançlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini getirmek için konulmuş olan ve umum gücüyle desteklenen kaide, doğruluk ve kanunların kâffesidür. Daha geniş bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş maşeri yaşlakin düzenidir. Ahbaplık Lafız Demeı Ahbaplık kelimesi Arapça “doğruluk” kökünden gelir ve doğruluk kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “doğruluk” kelimesinin çoğcelil “ilenme’kak”tır. Türk Anahtar Kurumu’na bakarak hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım zorlaü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk anlamında da kullanılır. Teknik Demeı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği sinein hala doyurucu bir tanım konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen tanımı ise: “Belli başlı bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak hukuk, kendi zarfında temel olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri konu meydan kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile büyüklük veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Umum Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku umum hukukunun saksılıca alt dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük aracılığıyla güvenceye alınmış ve cebri yapmış oldurımlara sahip olmasıdır. Ahbaplık kuralları âdem davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun porte kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla kabil nitelikteki parçalanmamış durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık meydanında yapmış oldurım umum gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek sinein kullanılır. Ahbaplık düzenini sağlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları hapsetmek sinein kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve varlık cezaları; temel hukukunda siyasetten men, vurgun metres; algı hukukunda algı ve kaçıntıçılık cezaları kabil bambaşka hukuk dallarında bambaşka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya politik inançleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan hukuk, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbik yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri yaşamı düzenleyip insanoğluın pasış ve asayiş zarfında bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Uygulamalı Yarar (Içtimai İhtiyaçların önlanması) Hukukun tatbik amacını, maşeri gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile topluluk zarfında canlı insanoğluın, birbirleri ile kurmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın konstrüksiyonsından kaynaklanan ihtiyaçlarını mukabillamaya çalışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni yaşamın temel gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanın saf konstrüksiyonsına ve bundan gelecek mevrut ihtiyaçlarına münasip başlamak zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, soylu erki gerçeklere bile tutkundır; soylu erki yokluklara uymalı ve onları mukabillamalıdır. 3. Adalet Ahbaplık bu fonksiyonu ile makul bir kombinezon şeşna aldığı sosyal gereksinimlerı, özü salt bir muadelet düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak tam kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük tanımıyla adalet, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) başlamak üzere dü bambaşka anlamda kullanılır. Adalet haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet anlamında zatî bir özelliği deyimler. Erkek her dakika haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni toka etmek yolunda daim ve bileğnöbetmez bir çaba gösterir. İşte bu ekonomi ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet peritonı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği münasebet biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk meydanında hukuki porte olarak sözcük konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Toplum sineindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini sineeren kurallar parçalanmamışü olarak hukuk, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve tutunmak yerinde bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin sonunda, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü adalet peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün hukuk sistemine ve sistemlerine egemen mevcut, nesnel ve salt bir porte niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir topluluk düzenini sineerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzumlu mevcut düzeni vikaye etmek, gerekse onu bileğnöbettirmeyi meşrulaştırmak sinein her dakika adalete saksıvurulur. Nesnel ve kanun üstü adalet hukukta mukabilmıza kurulu hukuk düzenlerinin birincil örneği, olması gereken hukuk anlamında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, mevcut hukuk düzenlerinin namına münasip olup olmadığı açısından bir porte ve kıymetlendirme ölçüsü evet. Yeniden bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve olumsuz mukabillıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon abra zarfında olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak bütün hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşlakin uyacak, hem bile bu maşeri yaşamın pasış zarfında sürebilmesi sinein bir düzen görünümünü sağlamaya çalışacaktır.